James Baldwin (1924-1987), een man van scherpe observaties en het blootleggen van onderliggende assumpties. "I am not you negro. I am a human being. It's you who needs the word negro or nigger to label and humiliate me as worthless human being". Hij is schrijver, geen neger of neger-schrijver. Een 'wie', geen 'wat'.

De veelzijdige schrijver is geboren als oudste zoon van 10 kinderen van een dominee en voormalig slaaf, die hem mishandelde. Zijn intelligentie en terriergeest zorgden voor veelvuldig verblijf in bibliotheken opdat ie thuis kon ontvluchten. Wat Amerikaanse rassenscheiding is, ervaart hij aan de lijve. Opgegroeid in Harlem, bekend om zijn drugs en (jeugd)criminaliteit. Baldwin omschreef het later zo: ‘Je kon kiezen tussen een pooier of God.’ Als puber was James een zeer geoefende jongens-prediker die charismatisch getuigde in wat we nu een ‘pop-upkerk’ zouden noemen. Vijftien jaar oud en op de kansel. Die ferme, bijbelse toon, die universele inzet heeft Baldwin nooit verlaten. Het christelijke geloof wel. Hij antwoordt op de vraag van moslimleider naar zijn geloof: ‘En wat ben je nu dan?’ Baldwins antwoord: ‘Niets. Ik ben een schrijver. Ik hou ervan om dingen alleen te doen.’

Self made man! Hij ontwikkelt zich tot een belangrijk denker, niet via scholen of universiteiten. Een pad van arm, onontwikkeld, zwart en radicaal naar een beroemde & beruchte persoonlijkheid. Toen hij ook als homosexueel gediscrimieerd werd, emigreerde hij naar Parijs in 1948. Daar sluit hij aan bij de zwarte Amerikaanse schrijver Richard Wright, dan al bekend van romans als Black Boy en Native Son. Wright is ingevoerd in het Parijse milieu, hij hoort tot de linksen en existentialisten (rive gauche) en bezorgt Baldwin zijn entree in de Franse hoofdstad. Wright is het grote voorbeeld voor Baldwin. Ze brouilleren vanwege het onderwerp pamflettische roman.

In de jaren vijftig keert ie terug naar de VS "We can make America what America must become". Hij steunt de Amerikaanse burgerrechten beweging. Het lukt hem niet om white people te haten.

Een denker die zijn luisteraars en kijkers betovert. Hij keert terug naar Europa. Zeer productief - meer dan 40 boeken - alsmaar schrijvend vestigt ie zich in een boerderij in Saint-Paul-de-Vence, een van de mooiste en meest artistieke dorpen van het Franse zuiden. Met zijn zijn geliefde Lucien Happersberger, de Zwitserse kunstschilder die hij in 1949 ontmoette en die tot het einde van Baldwins leven zijn partner zou blijven. Hij betrekt het huis waar ooit Georges Braque werkte en zal er tot zijn dood een kunstzinnig en internationaal gezelschap ontvangen – van Nina Simone tot Yves Montand. Hij sterft aan maagkanker in het buitenland. Een man die de Amerikaanse geschiedenis voor een belangrijk deel heeft bepaald. Triest voor de USA dat een van zijn meest talentvolle burgers op eigen grond geen thuis vinden.

We lezen:

Of Leeming of van Mullen

Meer:

interview en interview

debat